İLGİ: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün 20.12.2010 tarih ve 3326 sayılı yazısı.

           Müdürlüğümüz sorumluluk alanında bulunan İlimiz Merkez İlçe, Hamidiye Mahallesi, 333 ada, 6 parselde kurtarma kazısı yapılması hakkındaki ilgi yazı ve ekinde yeralan Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden sağlanan 09.12.2010 tarih ve 249160 sayılı Kazı İzin Belgesi gereği Müze Müdürlüğü başkanlığında kazı çalışmalarına 21.12.2010 günü başlanmış çalışmalar 27.12.2010 günü sonlanmıştır. Çalışmalar taşınmaz maliki tarafından sağlanan 4 işçi ve Müze Müdürü Arkeolog, A.Sinan ÖZBEY başkanlığında Arkeolog Ercan Er ve Sanat Tarihçisi İsmail ATCI’nın katılımı ile yürütülmüştür.

           21.12.2010 günü sahada yapılan çalışma sırasında taşınmaz yüzeyinde bulunan 1960 civarlarında yapıldığı öğrenilen geniş depo binasının yıkılması ve temel kalıntılarının alınması ardından yaklaşık olarak 3-4 m derinliğinde bir temel çukuru oluşmuştur.

            Kurtarma kazısı kapsamında yapılar çalışmalar üç aşamada planlanarak sonlandırılmıştır.

1.      AŞAMA: Bu aşamada söz konusu parselin batısında bulunan çok küçük bir alanda 3X4 m ölçülerinde bir açma açılmış bu açmada 90 cm derinliğinde iki mezar yapısı ile karşılaşılmıştır. Bu mezar yapıların gerek yapılış şekli ve içlerinden çıkan iskeletlerin yatırılış şekilleri ile İslami döneme ait mezarlar oldukları ve 1960’lar da yapılan yapının temel kalıntılarının hemen altında konumlandıkları görülmüştür. Yapılan çalışma sırasında her iki mezarında içi boşaltılmıştır. Mezarların genel yapısı ele alındığında mezarın bir tanesinin çocuk mezarı olduğu anlaşılmıştır.(Resim 10,11,12)

2.      AŞAMA: Çalışmanın bu aşamasında parselin doğu, batı ve güney sınırında ortaya çıkan oygu gömütlerde temizlik çalışması yapılmıştır. Batı sınırında ortaya çıkan 6 adet mezar yapısı temizlenmesi neticesinde, 2 adet Bizans 4 Adet İslami dönem mezar yapısı ortaya çıkmıştır.(Resim 13)

Batı 1 olarak adlandırılan mezar yapısı; 120 cm genişliğinde 165 cm uzunluğunda 115 cm yüksekliğinde Bizans dönemine ait mezardır. Bu mezar içerisinde temel açma sırasında doğu cephesi tahrip olmuş, mezarın içerisi belli bir yüksekliğe kadar toprakla dolmuştur. Çalışmalarımızda ilk olarak bu toprak birikimi çıkarılmaya başlanmıştır. Mezar içerisindeki toprak birikintisini temizlenirken, pişmiş topraktan yapılma çift kulplu bir testicik buluntusuna rastlanılmıştır. Testinin buluntu yeri insitu olmayıp, yıkıntı toprakla karışık olarak ortaya çıkmıştır. Mezar içerisinde ki tüm toprak birikintisi çıkarıldığında mezarda bulunan insan iskeletine ulaşılamamış mezar içerisinde çok küçük ve az sayıda insan kemiği olduğu görülmüştür. Ayrıca mezarın üst kısmının kapak taşlarıyla örtüldüğü, kapak taşlarının altında, kuzey cephede bir 40 cm genişliğinde 155 cm uzunluğunda bir seki olduğu mezarın güney istikametinde üstten alta daralan formda yarım daire şeklinde olduğu görülmüştür. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 14,15,16)

Batı 2 olarak adlandırılan mezar yapısı, 75 cm genişliğinde 170 cm uzunluğunda 85 cm yüksekliğindedir. Mezarın doğu cephesi temel açma sırasında yıkılmıştır. Mezarın içerisinde dağınık halde bir insana ait kemikler ve doğu batı uzantılı yüz kısmı güneye dönük insan iskeletine rastlanılmıştır. Mezarın üst kısmının kapak taşlarıyla örtüldüğü, kapak taşlarının altında, kuzey cephede bir 30 cm genişliğinde 150 cm uzunluğunda bir seki olduğu mezarın güney istikametinde üstten alta daralan formda yarım daire şeklinde olduğu görülmüştür. Sekili yapısıyla oygu mezar Bizans Dönemine ait özellikler göstermektedir.  Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır. (Resim 17)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

 Batı 3 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait,60 cm genişliğinde 150 cm uzunluğunda 80 cm yüksekliğindedir. Mezarın doğu cephesi temel açma sırasında yıkılmıştır. Mezarın içerisinde dağınık halde bir insana ait kemikler rastlanılmıştır. Mezarın üst kısmı kapak taşlarıyla örtülüdür. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.(Resim 18)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Batı 4 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait,2. ve 3. Mezar arasındadır. Mezar 50 cm genişliğinde 160 cm uzunluğunda 60 cm yüksekliğindedir. Mezarın doğu cephesi temel açma sırasında yıkılmıştır. Mezarın içerisinde dağınık halde bir insana ait kemikler rastlanılmıştır. Mezarın üst kısmı kapak taşlarıyla örtülüdür. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 19-20)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Batı 5 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait,60 cm eninde 140 cm uzunluğunda, 100 cm yüksekliğindedir. Mezarın üst kısmı kapak taşlarıyla örtülüdür. Mezarın kuzey cephesinde 25 cm eninde 25 cm yüksekliğinde 125 cm uzunluğunda bir seki mevcuttur. Sekinin güney cephesinde dağınık halde bir insan iskeleti bulunmuştur. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 21-22)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Batı 6 olarak adlandırılan mezar yapısı;İslami döneme ait,100 cm eninde 190 cm uzunluğunda, 100 cm yüksekliğindedir. Mezarın üst kısmı kapak taşlarıyla örtülüdür. Mezarın içerisinde dağılmış insan iskeleti bulunmuştur. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 23-24)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu sınırında ortaya çıkan 9 adet mezar yapısı temizlenmesi neticesinde, 1 adet Bizans 8 Adet İslami dönem mezar yapısı ortaya çıkmıştır. (Resim 25)

Doğu 1 olarak adlandırılan mezar yapısı;İslami döneme ait,doğu batı uzantılı olup doğu cephesi 40 cm genişliğinde, iş makinelerinin yıkmış olduğu batı cephesi 60 cm genişliğinde 65 cm yüksekliğindedir. Mezar doğu batı uzantılı olup üçgen bir formdadır. Mezarın üst kısmı kapak taşlarıyla örtülüdür. Dağınık iskelet parçaları ele geçmiştir. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 26-27)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 2 olarak adlandırılan mezar yapısı; doğu cephe genişliği 35 cm batı cephe genişliği 90 cm’dir. Mezarın yüksekliği 120 cm uzunluğu ise 190 cm’dir. Bizans Devri mezardır. Mezarın içerisinde insutu halinde doğu batı yönünde yüz güney istikametine bakar vaziyette defnedilmiş insan cesedine rastlanılmıştır. Mezar içerisinde herhangi bir alet, eşya, takı vb. rastlanılmamıştır. Mezar içerisinde temel açma sırasında batı cephesi tahrip olmuş mezarın içerisi belli bir yüksekliğe kadar toprakla dolmuştur. Mezar içerisinde ki tüm toprak birikintisi çıkarıldığında mezar içerisinde iki adet insan cesedine ulaşılmıştır. Ayrıca mezarın üst kısmının kapak taşlarıyla örtüldüğü, kapak taşlarının altında, kuzey cephede 30 cm genişliğinde ve yüksekliğinde, 110 cm uzunluğunda bir seki olduğu mezarın güney istikametinde üstten alta daralan formda yarım daire şeklindedir.

Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 28-29 gibi)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 3 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 40 cm batı cephe genişliği 60 cm’dir. Mezarın yüksekliği 80 cm uzunluğu ise 100 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde insan kemiklerine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Mezar üçgen formdadır.Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 30-31)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 4 olarak adlandırılan mezar yapısı;İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 40 cm batı cephe genişliği 50 cm’dir. Mezarın yüksekliği 50 cm uzunluğu ise 90 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde insan kemiklerine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Mezar üçgen formdadır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 32-33)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 5 olarak adlandırılan mezar yapısı;İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 30 cm batı cephe genişliği 50 cm’dir. Mezarın yüksekliği 50 cm uzunluğu ise 100 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde insan kemiklerine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Mezar üçgen formdadır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 34-35)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 6 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 50 cm batı cephe genişliği 75 cm’dir. Mezarın yüksekliği 80 cm uzunluğu ise 150 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde insutu halinde kuzey cephe duvarına yakın kıble istikametine döndürülmüş ayakları doğuya uzatılmış insan iskeletine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Mezar üçgen formdadır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 36-37)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 7 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 65 cm batı cephe genişliği 75 cm’dir. Mezarın yüksekliği 90 cm uzunluğu ise 85 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde dağınık halde insan iskeletine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 38-39)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 8 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 45 cm batı cephe genişliği 55 cm’dir. Mezarın yüksekliği 70 cm uzunluğu ise 90 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde dağınık halde insan iskeletine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskeletin tam olarak çıkmamıştır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 40-41)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Doğu 9 olarak adlandırılan mezar yapısı; İslami döneme ait, doğu cephe genişliği 60 cm batı cephe genişliği 75 cm’dir. Mezarın yüksekliği 90 cm uzunluğu ise 150 cm’dir. Mezarın batı cephesi temel açma sırasında tahrip olmuştur. Mezarın içerisinde dağınık halde insan iskeletine rastlanmıştır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskelet tam olarak çıkmamıştır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır. Mezar içerisinde İslami döneme ait kırık iki parça halinde bir mezar taşına ve eksik bir mezar taşına rastlanılmıştır. (Resim 42,43,44).

Güney sınırında ortaya çıkan 2 adet mezar yapısı temizlenmesi neticesinde, 2 Adet İslami dönem mezar yapısı ortaya çıkmıştır. (Resim 45).

Güney 1 olarak adlandırılan mezar yapısı; Doğu batı uzantılı İslami döneme aittir.dır. Mezar 45 cm genişliğinde 150 cm uzunluğundadır. Mezar içerisinde ayakları batıya kafa kısmı doğuya doğru, yüz kısmı kıble yönüne çevrilmiş insan cesedine rastlanmıştır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır.  (Resim 46,47,48)

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Güney 2 olarak adlandırılan mezar yapısı; doğu batı uzantılıdır. Mezar 50 cm genişliğinde 120 cm uzunluğundadır. İş makinesinin yapmış olduğu tahribattan dolayı iskelet tam olarak çıkmamıştır. Yapılan çalışmalar sırasında mezar yapısının daha önceki bir tarihte tahrip edildiği anlaşılmıştır  (Resim 49-50).

Mezar yapısı içinde herhangi bir taşınır kültür varlığına rastlanılmamıştır.

Ortaya çıkan mezarlardan ve parselden toplanan kemikler tutanakla gereği yapılmak üzere Karaman Belediye Başkanlığı görevlilerine teslim edilmiştir.

3.      AŞAMA: Bu aşama kapsamında söz konusu parselin çevresinde jeojizik yöntemleri kullanılarak jeoradar uygulaması yapılmıştır. Jeoradar uygulaması 500 MHZ anten kullanılarak gerçekleştirilmiş ve elde edilen jeoradar ölçümleri sahadaki kaya mezarları ile eşleşmektedir. Jeoradar verileri söz konusu parselin kuzey, güney ve batı sınırlarında bulunan yol zemininde de benzer mezar yapısı olgularını doğrulamaktadır. (Resim 1-8). Elde edilen verilere göre, söz konusu parselin doğu, batı ve güney sınırını oluşturan yolların altında da mezarlar yer almaktadır. 

SONUÇ OLARAK;

        Karaman İli, Merkez İlçe, Hamidiye Mahallesi, 333 ada, 6 parselde yapılan Kurtarma Kazısı sonunda bu günkü yürüme tabanının yaklaşık 90-100 cm. altında kendini gösteren İslami Mezarların ve 150 cm. de kendini gösteren Bizans dönemine ait kırılgan yumuşak ana kayanın oyulması ile oluşturulan oygu mezarların varlığı tespit edilmiştir. Bu alanın yöre sakinlerinden alınan bilgi neticesinde; 1960 lı yıllarda imara açıldığı mezarların çoğunun tahrip edildiği ve üzerlerinde yapılaşma oluşturulduğu öğrenilmiştir. Gerek kurtarma kazısında tespit edilen mezar yapıları, gerek jeoradar uygulamalarında ortaya çıkan bulgular ve çevrede yapılan incelemeler sırasında söz konusu parselin batı cephesine bakan karayolunun batısındaki Karaman Belediye Başkanlığına ait temel kazısı yapılmış alanda bulunan kesitlerde de benzer mezar yapılarının varlığı tespit edildiğinden (Resim 51), Karaman İli Merkez İlçe Hamidiye Mahallesinde yapılacak yeni yapılanmalarda temel kazılarının ve jeolojik zemin etütlerinin Belediye Başkanlığı yetkilileri denetiminde yapılarak herhangi bir olguya rastlanması durumunda çalışmanın durdurularak Müze Müdürlüğüne bilgi verilmesinin yararlı olacağı ve çalışma yapılan parselde 1960’lı yıllarda yapılan ancak yeni yapılanma için yıkıldıktan sonra yeni yapı için 3-4 m. temel kazısı yapılan çukurun kuzey cebhesindeki bitişik nizam yapı için (Resim 9) tehlike oluşturduğundan doldurulması veya yeni yapı yapılmasının komşu parseldeki binada yaşayanlar için mal ve can güvenliğinin sağlanması açısından yararlı olacağı tarafımızdan düşünülmektedir.